O nie! Gdzie jest JavaScript?
Twoja przeglądarka internetowa nie ma włączonej obsługi JavaScript lub nie obsługuje JavaScript. Proszę włączyć JavaScript w przeglądarce internetowej, aby poprawnie wyświetlić tę witrynę, lub zaktualizować do przeglądarki internetowej, która obsługuje JavaScript.
Artykuły

Brynica, służka dwórki królowej

Brynica, prawy dopływ Czarnej Przemszy, figuruje w historycznych zapiskach pod bardzo różnymi nazwami, chociaż zbliżonymi w brzmieniu. I tak Brynica znana była także jako Brzennycza, Brana (za czasów Chrobrego), Brzeznica czy Brenica.

Brynica, prawy dopływ Czarnej Przemszy, figuruje w historycznych zapiskach pod bardzo różnymi nazwami, chociaż zbliżonymi w brzmieniu. I tak Brynica znana była także jako Brzennycza, Brana (za czasów Chrobrego), Brzeznica czy Brenica. Marian Kantor-Mirski podaje, iż Brynica aż do XIV wieku słynęła z "żerenji bobrowych", czyli siedlisk bobrów.


Według Kantora Brynica była spławna począwszy od Milowic. Powyżej tej wioski (wówczas, dzisiejsza dzielnica Sosnowca była wioską i to bardzo starą). żeglarstwo było wzbronione ze względu na bobry, których siedlisko sięgało od Milowic, aż po jezioro Oparów leżące w pobliżu Ożarowic. Dzisiaj nie ma już owego jeziora ani rozlewisk w Czeladzi, zaś w 1840 roku koryto Brynicy na dzisiejszym obszarze Sosnowca przesunięto mocno w kierunku zachodnim.

Brynicy, a właściwie przeprawie przez tę rzekę zawdzięcza swe istnienie leżąca nad nią Czeladz. Znajdujący się tam bród, zachęcał kupców by przeprawiali się tędy wędrując w XI i XII wieku z nad brzegów Morza Czarnego na odwieczny szlak bursztynowy. Pózniej brnięcie przez toczące się wody zastąpił przejazd pierwszym mostem o nazwie "Gaweł", służącym podróżnikom aż do XVIII wieku.

Brynica ma swe zródła na południe od wsi Mysłów koło Koziegłów na wysokości 350 m.n.p.m. Dalej plynie przez Kozłową Górę, Piekary Śląskie, Bobrowniki, Siemianowice Śląskie, Wojkowice, Czeladz, Sosnowiec, Katowice i Mysłowice. W tym ostatnim mieście w bardzo mało romantycznej okolicy wpada do Czarnej Przemszy. Od zródeł do ujścia rzeka liczy 54,9 km. W Kozłowej Górze, w 1940 roku zbudowano na Brynicy zbiornik wody pitnej o pojemności 15,8 mln metrow sześciennych. Brynica w swoim środkowym i dolnym biegu to ściek. Jako chłopcy próbowaliśmy się w niej kąpać, czego rodzice nam surowo zabraniali. Każda kąpiel w tej kawie z mlekiem kończyła się wysypką na całym cieke, co zganialiśmy oczywiście na "to chyba z jedzenia". Poza tym z wody wystawały jakieś druty, żelastwo, stopy były wiecznie pokaleczone. Zdziczenie. Choć jeszcze przed drugą wojną światową ludzie kąpali się w nurcie Brynicy i uprawiali sporty kajakowe. Na załączonych zdjęciach widać to dokladnie na tle krajobrazu Czeladzi. Również w latach miedzywojennch, w spokojnych zakolach Brynicy były hodowle robaków. Tak, przynęty dla wędkarzy. Robaki musiały być dobrej jakości, skoro w stanie żywym eksportowano je nawet na Węgry. Brynica, podobnie jak Przemsza, spełnia znacznę rolę kulturową. Stanowi bowiem granicę między Śląskiem i Zagłęgiem. Kreśli także południową granicę Sosnowca. Brynica nie tylko oddzielała i oddziela Zagłębie Dąbrowskie od Śląska, ale też łaczy te dwie polskie krainy geograficzne i kulturowe. Przez rzekę w czasach zaborów trwał nocami intensywny ruch Polaków w obie strony miedzy zaborem rosyjskim i pruskim. Jedni uciekali przed rosyjskimi prześladowaniami po kampanii napoleońskiej, Powstaniu Listopadowym i Styczniowym. Inni wędrowali za drobnym handlem pozwalającym przeżyć. Pokonywali Brynicę rewolucjoniści różnych maści. Podczas Powstań Śląskich przerzucano z Sosnowca przez rzekę broń dla powstańców. To dzięki ich walce 20 czerwca 1922 roku wojska polskie przekroczyły most na Brynicy pod katowickimi Szopienicami. Polska władza objęła spory szmat Śląska. Nadal jednak Brynica stanowila granice województwa kieleckiego, do niego to bowiem należało Zagłębie w okresie międzywojennym. Podczas okupacji hitlerowskiej Niemcy ustanowili na Brynicy granicę policyjną. Polacy udający się na Śląsk musieli zgodnie z decyzją Himmlera posiadać specjalne zezwolenie.

Mirek Rajski
Na podstawie: Władysław Mroziński, "B - jak Brynica", "Kurier Związkowy" nr.143
"Brynica jaka jest jaka będzie" - Biblioteka "Echa Czeladzi"


Udostępnij:

Apis 05.11.2007 10957 wyświetleń 0 komentarzy 0 ocena Drukuj



0 komentarzy


  • Żadne komentarze nie zostały dodane.


Dodaj lub popraw komentarz

Zaloguj się, aby napisać komentarz.

Ocena zawartości jest dostępna tylko dla zarejestrowanych użytkowników.
Proszę Zaloguj lub Zarejestruj się by zagłosować.
Niesamowite! (0)0 %
Bardzo dobre (0)0 %
Dobre (0)0 %
Średnie (0)0 %
Słabe (0)0 %
Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na nasze ustawienia prywatności i rozumiesz, że używamy plików cookies. Niektóre pliki cookie mogły już zostać ustawione.
Kliknij przycisk `Akceptuję`, aby ukryć ten pasek. Jeśli będziesz nadal korzystać z witryny bez podjęcia żadnych działań, założymy, że i tak zgadzasz się z naszą polityką prywatności. Przeczytaj informacje o używanych przez nas Cookies