No i stało się: po ponad 60 latach ponownie został otwarty - w ograniczonym co prawda zakresie - wrocławski Śródmiejski Węzeł Wodny.

No i stało się: po ponad 60 latach ponownie został otwarty - w ograniczonym co prawda zakresie - wrocławski Śródmiejski Węzeł Wodny. Lakoniczny komunikat R.Z.G.W Wrocław głosi :

"Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu w porozumieniu
z Urzędem Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu z dniem 27.04.2009 r. o godz. 12.00 udostępnia – dla uprawiania żeglugi – szlaki wodne Śródmiejskiego Węzła Wodnego wprowadzając tu czasowe parametry (ograniczenia) eksploatacyjne z określeniem tras żeglugowych i kierunków poruszania się jednostek pływających."

Oznacza to, że wrocławianie i liczni turyści będą mogli w pokładu statku obejrzeć - szkoda że tylko część – najbardziej malownicze fragmenty wrocławskiej starówki od strony Odry i zachwycać się pięknem licznych odrzańskich wysp. Właśnie niespotykana na całej długości
rzeki ilość i kształt wysp we Wrocławiu była inspiracją aby pogrzebać w różnych opracowaniach naukowych dotyczących Odry. Jak mawiali starożytni "Hominis est propria veri inquisitio atque investigatio" - jest właściwe człowiekowi szukanie i badanie prawdy - tak też uczyniłem i małą cząstkę prawdy o wrocławskiej Odrze i jej dość mglistej historii chciałbym opowiedzieć.

Wrocławskie wyspy, których ilość i wielkość jest niespotykana na całej długości Odry to po części twory, do powstania niektórych w znacznym stopniu przyczynił się człowiek. Do wysp powstałych w naturalny sposób zalicza się : Wyspę Tumską, Wyspę Piasek, Wyspę Bielarską, Wyspę Słodową, Wyspę Tamkę oraz wyspę Kępę Mieszczańską. Występowały też wyspy które istniały czasowo, gdyż otaczające je wody zostały zasypane lub zamulone. Do tych już dziś nieistniejących wysp należały : Wyspa Ołbińska, Wyspa Brygidy, Wyspa Starych Szczytnik, Wyspa Nowych Szczytnik i Wyspa Zaleśnicka.

Wyspy nowe, sztucznie powstałe w wyniku budowy licznych przekopów oraz kanałów to :
Wyspa Opatowicka i Wyspa Szczytnicka tzw. Wielka. Właśnie odrzańskie wyspy były inspiracją powstania grodu, gdyż właśnie wyspy zapewniały grodowi naturalną obronność dzięki rzece która dzieliła się na dnie szerokiej doliny na kilka ramion, a także rozległe podmokłe tereny stanowiły przeszkodę trudną do przebycia dla nieprzyjaciela. I właśnie liczne wyspy na wysokości powstałego grodu ułatwiały przeprawę przez odrę, która w innych miejscach posiadała uciążliwe do pokonania struktury brzegowe oraz znacznie szersze i głębsze koryto.

Rys.1 Meandry odrzańskie w XIX w.

Sama rzeka przez wieki często zmieniała swe główne koryto i właśnie sam przebieg koryta Odry na terenia Wrocławia to temat sporny. Zmiana przebiegu Odry na Kowalach i Osobowicach to wskazówka do twierdzenia, że było to pierwsze przerwanie ciągłości najstarszego biegu koryta rzeki. Na Kowalach rzeka zmieniła dotychczasowy kierunek i skierowała swój bieg w kierunku południowo – zachodnim płynąc ku Szczytnikom.

Również na Osobowicach Odra opuściła swe dotychczasowe koryto wzdłuż dzisiejszej linii kolejowej Wrocław-Poznań i utworzyła nowe na zachód od Rędzina. Także rzeka Oława na terenie Wrocławia miała swój wpływ na ukształtowanie się koryta Odry. Pierwotnie Oława miała ujście do Odry w Oławie.

Po częściowym zasypaniu przy odcinku ujściowym do Odry Oława została zepchnięta na zachód wykorzystując przy tym stary system meandrowy Odry płynąc nim do Wrocławia.. W samym mieście są dwa ważne miejsca w których dokonały się zmiany biegu Oławy. Prawdopodobnie odcinek Starej Odry Zwierzynieckiej od Zielonego Dębu do Szczytnik jest ujściowym odcinkiem Oławy. Stąd wniosek że odcinek Odry Zwierzynieckiej wykorzystuje dawne koryto Oławy. Powstały później śródmiejski odcinek Miejskiej Odry został również założony na wcześniejszym korycie Oławy.

Jak wcześniej wspomniałem pod Kowalami była gwałtowna zmiana kierunku płynięcia Odry. Rzeka w tym miejscu zmieniła swój dotychczasowy kierunek z północno-północnego-zachodu na południo-południowy-zachód. Druga zmiana zaistniała w Parku Osobowickim na odcinku pomiędzy Szańcami Szwedzkimi a Wzgórzem Kaplicznym. Na Kowalach nowy bieg rzeki wyznacza odcinek biegnący od Szczytnik i dalej przez zespół wysp śródmiejskich. i Odrą Miejską. Badania dowodzą że należy przyjąć, że główna zmiana biegu Odry na wrocławskim odcinku dokonywała się na przełomie VII i IX wieku. Od Kowal nowym korytem odrzańskie wody spływały w kierunku Szczytnik, gdzie tworzyły liczne rozlewiska, w których rzeka dzieliła się na ramiona biegnące ku zachodowi, z których znaczącą rolę odgrywała Odra Szczytnicka Północna zwana Vinzensoder oraz Odra Szczytnicka Południowa.

Lokalizacja grodu na Wyspie Tumskiej w VIII wieku i powstanie katedry w X wieku znajdują potwierdzenie w dokumentach i dowodzą istnienie wysp wydzielonych przez ramiona dzielącej się Odry. We wczesnym średniowieczu Odra posiadała swe naturalne koryto we wschodniej części miasta. Od Trestna przedłużało się ono w kierunku północno-zachodnim, pozostawiając po wschodniej stronie Swojczyce i Kowale. Na wysokości granicy południowych Karłowic Odra skręcała ku wschodowi obejmując od zewnątrz główną część osiedla, które znajdowało się w centrum zakola. W XV wieku Odra Swojczycka zmieniła swój kierunek od Starych Szczytnik. Z tego też powodu na Kowalach opuszczony odcinek koryta Odry stracił znaczne ilości wody. W opuszczonym korycie Odry Swojczyckiej utworzył się ciek wodny nazwany Czarną Wodą, biegnący z Kowal przez Zalesie i łączył się z Odrą w rejonie dzisiejszych domów studenckich przy ul. Wojciecha z Brudzewa.

Odra poniżej Starych Szczytnik formowała nowe koryto w warunkach zmniejszonego spadku, co powodowało powstanie rozlewisk i dzielenie się rzeki na odnogi. Wody Odry Swojczyckiej na terenie Szczytnik szeroko rozlewały się i łączyły się z dużym rozlewiskiem, które było położone przy ujściu potoku Pylec. Odra z Kowal kierowała się ku południowi, a następnie zawracała ku Nowym Szczytnikom i płynęła do centrum Wrocławia. Kierunek płynięcia wody w Odrze Zwierzynieckiej był zmienny, podczas wysokich stanów wody odbywał się przez Nowe Szczytniki w kierunku centrum miasta, a przy niskich stanach Odrą Zwierzyniecką w kierunku Karlowic.

Zmienne przepływy wody a w konsekwencji zmniejszone dostawy wody dla miasta były powodem budowy zapory Habenschen przy moście Zwierzynieckim. Utrzymujący się południowy kierunek spływu wód odrzańskich powodował powstawanie rozlewisk i dzielenie się Odry poniżej ujścia Pylca na ramiona skierowane ku centrum miasta. Brały one początek na Szczytnikach przy ujściu Odry Swojczyckiej do Odry Karłowickiej, której przedłużenie ku południowi stanowiła Odra Zwierzyniecka. Znajdowały się w tym miejscu liczne odnogi i rozlewiska, miedzy innymi odnoga położona na północny zachód od ujścia Czarnej Wody, oraz druga odnoga, położona na południe od wspomnianej poprzednio, która płynęła w prostej linii ku zachodowi i łączyła się z Odrą Miejską przy młynie św. Klary.

Istniało też trzecie ramię Odry - Szczytnickiej Południowej, położonej najbardziej na południe od poprzednio wymienionych. Pierwsza odnoga dalej kierowała się na Karłowice, natomiast drugą można utożsamiać z ramieniem Odry św. Wincentego ( Sankt Vincent Oder, Vinzensoder ). Była ona najkrótszym połączeniem pomiędzy Odrą pod Szczytnikami a miastem. Ramieniem tym spływała większość wody, także w lecie, kiedy w innych ramionach wody brakowało. Północne brzegi Odry Św. Wincentego były umacniane, nadsypywane i uszczelniane gliną. Nad jej brzegami znajdował się klasztor św. Wincentego. Powyżej klasztoru znajdował się młyn klasztorny i ujście tzw. Południowej Odry Szczytnickiej. W XV w. Główny odpływ wód odrzańskich dokonywał się Odrą Świętego Wincentego, co w sposób wyraźny uprzywilejowało klasztor na Ołbinie, ale jednocześnie drastycznie ograniczało możliwości miasta do korzystania z żeglugi oraz pozyskaniu energii wody do poruszania młynów i tartaków.

Podział zasobów wodnych był powodem długich sporów pomiędzy miastem a klasztorem. Najbardziej pożądana była woda dopływająca Odrą Św. Wincentego i odnogą Szczytnicką Południową. Odnogi te były już w tym czasie dobrze utrzymane jako drogi żeglowne. Klasztor dla zapewnienia sobie większej ilości wody pogłębiał w tym celu koryto rzeki położone powyżej młyna oraz także na ramieniu Odry Szczytnickiej Południowej. Sytuację tę mieszczanie ocenili jako groźną dla miasta i postanowili zbudować tamę w miejscu dopływu wód do klasztoru, kierując tym samym wody rzeki ku miastu. Zamknięcia tamą tej odnogi dokonała rada miejska w czerwcu 1425 r. Budowla ta jednak istniała krótko, bo tylko 19 tygodni. Kapituła klasztoru ponosząc straty z braku wody dla młynów, nałożyła interdykt ( nakładany przez władze kościelne lub powstający na mocy prawa kanonicznego przez sam czyn zakaz odprawiania obrzędów religijnych na danym terenie ) na rade miejską i wpłynęła na decyzję króla, która zapewniła klasztornemu młynowi dopływ wody 22 łokciowym (łokieć wrocławski na Śląsku do 1816 r. wynosił 57,6 cm ) przepustem. Po uzgodnieniach uczestnicy sporu postanowili uregulować dopływ wody tamą, której budowę miało sfinansować miasto. Pomimo tego miasto coraz dotkliwiej odczuwało brak wody i wystąpiło z propozycją zawarcia umowy z klasztorem na budowę i umocnienie wałów i brzegów rzeki. Porozumienie władz miejskich z kościelnymi w sprawie budowy tamy wzbudziły u władz kościelnych obawy, czy wody nie zostaną skierowane poza Odrę Św. Wincentego do ramienia Odry Za Katedrą. Ostatecznie prace prowadzone przez miasto wzbudziły obawy biskupa do tego stopnia ze rzucił klątwę na miasto.

W 1492 r. Odra zmieniła swój dotychczasowy kierunek i popłynęła wprost ze Swojczyc do Widawy. Wywołało to drastyczny brak wody w mieście. Reakcja na to była w roku 1494 wspólna decyzja klasztoru i władz miejskich o budowie kanału przecinającego Biskupin i Sępolno i doprowadzającego wodę odrzańską do miasta z rejonu Sępolna. Koszty prac miało pokryć miasto. Wytyczony kanał łączył osady Sępolno i Zielonego Dęby ( Dąbia). Przekop wykonano w 1496 r. jednak bardzo szybko uległ zamuleniu. Dalsze trudności w zaopatrzeniu miasta w wodę pitną, a także w wodę jako siłę napędową i środek transportu w XVI w. wywołały dalsze spory pomiędzy mieszczanami a klasztorem na Ołbinie. W roku 1531 r. miasto zawarło umowę z konwiktem na przeprowadzenie kanału przez jego dobra na Opatowicach.Zaprojektowany i uzgodniony przez strony przekop brał początek w pobliżu osady Sępolno, przecinał Biskupin i łączył się na Dąbiu z przekopem z lat 1494 – 1495.

Na terenie objętym od północy systemem meandrów najstarszej Odry, od zachodu osiedlami Starych Szczytnik, Zielonego Dębu i Bartoszowic, a od wschodu i południa obecna Odrą Miejską wybudowano w sumie trzy przekopy. Pierwszy w latach 1494 – 1946 łączący Sępolno z dzisiejsza Przystania Zwierzyniecką, drugi przekop wykonany w latach 1530 – 1555 łączył Opatowice z Zielonym Dębem i Przystanią Zwierzyniecką i trzeci przekop łączący Dąbie z osadą Sępolno. Przekop z lat 1530 – 1555 znajdował się na północ od Opatowa i łączył się ze Starą Odrą ( Zwierzyniecką ) Powstała w ten sposób wyspa Opatowicka ujęta od wschodu Starą Odrą, od północy Odrą Miejską i od południa przekopem. Budowa przekopu spowodowała powstanie drugiej wyspy tzw. Wielkiej, w której centrum leżał Biskupin. Jak widać budowa kanałów była ponawiana, lecz dopiero ostatnia próba z lat 1530 – 1555 powiodła się i Odra utrzymała się w nowym korycie funkcjonującym do czasów dzisiejszych.

Rys.2. Budowa przekopów (kanałów) na przełomie XV i XVI w.

W XVII w. Dokonały się ważne zmiany w północnej części miasta spowodowane poszukiwaniami nowej drogi wodnej omijającej centrum Wrocławia. Do tego celu najbardziej przystosowany był północny-karłowicki odcinek Odry. Zaprojektowano kanał w którym zostało uformowane nowe koryto Odry. Poprzez udrożnienie i pogłębienie przystosowano dla celów żeglugi północne-karłowickie ramię Odry. Wybudowano także kanał południowy, który przebiegał wzdłuż ulicy Trzebnickiej, ujście którego do Odry znajdowało się w okolicy placu Strzeleckiego i Portu Miejskiego. Ważną zmianą hydrograficzną było wybudowanie śluzy zwierzynieckiej ( Habenschen ). Była ona konieczna dla utrzymania żeglugi i odpływu wody do miasta.

W 1748 roku w czasie powodzi Odra rozdzieliła wieś Szczytniki na dwie części które od tego czasu nazwano Stare i Nowe Szczytniki (Alt Scheitnig i Neu Schetning). Na tym właśnie odcinku przy niskich stanach wody występowały trudności w uprawianiu żeglugi. Aby zapobiec odpływowi wód w kierunku Karłowic w roku 1775 wybudowano kamienną śluzę powyżej mostu Zwierzynieckiego. Wysoki stan wody naruszył tę konstrukcję, co z kolei spowodowało drastyczny spadek przepływu na Odrze Miejskiej. W roku 1783 zaprojektowano w miejscu zburzonej śluzy zbudować jaz stały nazwany później Szczytnickim.

Za panowania pruskiego nastąpiła dalsza regulacja biegu rzeki i budowa nowych urządzeń hydrotechnicznych. Całość projektu nazwano wówczas Odrzańską Drogą Wodną. Przekopy regulujące bieg Odry oraz budowę kanału żeglugowego prowadzono w latach 1892 – 1897. Wybudowano wówczas kanał żeglugowy na odcinku Osobowice – Kowale. Teren pomiędzy Mostem Warszawskim a Mostem Trzebnickim został zajęty przez zakłady przemysłowe, a odcinek pomiędzy Mostem Trzebnickim a mostem Osobowickim przeznaczono pod budownictwo.

Na zachód od ul. Reymonta wytyczono teren na potrzeby przyszłego portu miejskiego i dla przemysłu. W okresie tym Odra została uregulowana aż do Przystani Zwierzynieckiej. Znaczne zmiany zaszły koło Uniwersytetu i na Kępie Mieszczańskiej. We wschodniej części Kępy, naprzeciwko Uniwersytetu została usypana wyspa z materiału ziemno-gruzowego, gdzie dziś znajduje się budynek mariny powstały na fundamentach pierwszej we Wrocławiu Łaźni Miejskiej projektu Richarda Plüdelmanna i Karla Klimma, oddanej do użytku w lipcu 1894 r.

Warto w tym miejscu prześledzić zmiany hydrograficzne oraz wydzielanie i nazewnictwo ramion Odry.

Odra Swojczycka. Nazwa ta odnosi się do odcinka rzeki od Opatowic po Swojczyce i Kowale. Po wybudowaniu przekopu Miejskiej Odry w starym korycie uformował się ciek zwany Czarnym Potokiem lub Czarną Wodą.

Stara Odra – Zwierzyniecka. Nazwa ta określa ramię Odry na odcinku od Zielonego Dębu do ujścia Odry Swojczyckiej na Szczytnikach. Koryto tej odnogi znajdowało się na południe od dzisiejszych Karłowic. Na wysokości Mostu Trzebnickiego koryto zmieniało kierunek i kierowało się do Dworca Nadodrze po wschodniej stronie ulicy Trzebnickiej. Od Dworca Nadodrze koryto kierowało się w kierunku wiaduktu nad ul Reymonta, i dalej ku zachodowi do Odry Miejskiej. Istniejące w śródmieściu młyny, jazy i przepusty tworzyły bariery trudne do pokonania dla dużych jednostek pływających. Nowe możliwości wykorzystania rzeki jako drogi wodnej pojawiły się po roku 1668, czyli po wybudowaniu kanału Odra – Szprewa. Zwrócono uwagę wówczas na niewykorzystaną odnogę Odry, która w północnej części zwano Karłowicka, a w południowej Zwierzyniecką. Początek tego ramienia znajdował się na Dąbiu w rejonie Ogrodu Zoologicznego. Rzeka opływała miasto od północy i ten odcinek zaadaptowano dla potrzeb żeglugi. Plan ten realizowano w latach 1789 – 1792.

Północna Odra Szczytnicka. Północne ramię tej odnogi, nazywane także „ Odrą Świętego Wincentego” było odnogą Odry, która ze Szczytnik płynęła w kierunku ul. Prusa i dalej miedzy ul. Sienkiewicza i Na Szańcach do placu Bema gdzie uchodziła do Odry Miejskiej. Odnoga Północna Odry Szczytnickiej była połączona z Południowa odnoga Odry Szczytnickiej przekopami poprowadzonymi wzdłuż ul. Kardynała Wyszyńskiego. W XVI w. Ramię Północne Odry Szczytnickiej nie przeprowadzało wystarczającej ilości wody do pracy młynów i dla żeglugi. Zakonnicy z Opactwa Ołbińskiego wybudowali przegrodę dla ograniczenia spływu wody ku miastu i przystąpili do pogłębienia tzw. Kanału Północnego. Pobór wody z ramienia Południowego uszczuplił dopływ wody dla miasta i spowodowało to znaczny ubytek wody na pozostałych śródmiejskich odnogach Odry Miejskiej. Było to przyczyną niezadowolenia mieszczan, które dokonało zniszczeń urządzeń i Opactwa Ołbińskiego.

Południowe ramię Odry Szczytnickiej. Oddzielało się ono od Odry Miejskiej w rejonie klinik i Przystani Zwierzynieckiej. W kierunku zachodnim do skrzyżowania ulic Marcinkowskiego z Mikulicza-Radeckiego i dalej w kierunku ul. Bujwida. Na tym obszarze zbiegały się ramiona Odry Zwierzynieckiej, Pólnocnej i Poludniowej Odry Szczytnickiej tworząc rozlewiska, które wydzielały kilka wysp. Wody Południowej Odry Szczytnickiej w okresie wyższych przepływów przelewały się do odnogi Północnej Odry Szczytnickiej. Ujście Poludniowej Odry Szczytnickiej do Odry Za Katedrą znajdowało się w rejonie skrzyżowania ulic Szczytnickiej i Kardynała Wyszyńskiego. W ten sposób łącząc się z ramieniem Odry Za Katedrą uzyskała połączenie przekopem z Północną Odrą Szczytnicką.

Odra Miejska. Nazwa ta została przyjeta dla głównego koryta rzeki uformowanego przekopem w latach 1530-1555. Powyżej Przystani Zwierzynieckiej aż do Opatowic Odra nie płynie naturalnym korytem lecz przekopem powstałym w latach 1530-1555. Łączył on Opatowice z Zielonym Dębem i Przystanią Zwierzyniecką. Przekopem tym Odra płynie do czasów dzisiejszych. W Opatowicqch przekop biegł na północ od wsi i łączył się z Odrą Swojczycką W ten sposób powstała wyspa ujęta od wschodu Odrą Swojczycką a od północy Odra Miejską.

Odra Za Katedrą. To ramię Odry powstało podczas zmian hydrograficznych (hydrografia to opis stosunków wodnych danego obszaru), w czasie których doszło do podziału wód Odry Szczytnickiej. Wpływ na powstałe zmiany miała również rzeka Oława, która z wodami Odry Za Katedra łączyła się z Poludniową Odrą Szczytnicką, razem oblewały Ostrów Tumski i łączyły się z Północną Odrą Szczytnicką przy ul. Sienkiewicza i Placu Bema. Po zdobyciu miasta przez wojska napoleońskie została ona zasypana. Od strony Miejskiej Odry na zasypanym korycie Odry Za Katedrą powstała ul. Św. Józefa i poludniowa część pl. Katedralnego oraz część ulicy Kanonia i Mieszka. Odra Za Katedrą łączyła się poprzez dwa przekopy z Północna Odrą Szczytnicką i uchodziła do Młyńskiej Odry w rejonie Wyspy Św. Klary.

Rys.3. Odgałęzienie Odry Za Katedrą na planie Wrocławia z 1591 r. autorstwa G. Hayera.

Na obszarze starego centrum Wrocławia Odra dzieli się na kilka ramion, wydzielając zespół wysp. Obecnie jest ich 10, ale przed rokiem 1807 było ich więcej. Wyspy podzielić można na grupę wschodnią i zachodnia. Do wschodniej grupy należą : Ostrów Tumski, Piasek, Młyńska, Słodowa, Bielarska i Tamka, a także nieistniejące już dziś wyspy Św. Klary i Św. Brygidy. Na najwyższej wyspie – Ostrowie Tumskim - powstał w X wieku gród wraz z podgrodziem. Otaczała go od południa i zachodu Odra Miejska, a od wschodu i północy Odra Za Katedrą.

Na miejskim odcinku Odry znajdowała się większość młynów, tartaków i foluszy. Na rzece powstały dwa stopnie wodne. W 1334 r. powstaje na Wyspie Mieszczańskiej stopień wodny, tzw. dolny, natomiast rok wcześniej przy młynie Bożego Ciała powstał górny. W tym czasie żegluga na Odrze Miejskiej napotykała na liczne trudności z powodu niskich mostów i przegród piętrzących wodę dla młynów. Ograniczały one transport wodny na odcinku śródmiejskim. Mógł się on odbywać tylko od stopnia dolnego w dół rzeki, a w górę od portu zlokalizowanego przy Moście Piaskowym. Miedzy tymi punktami transport towarów odbywał się lądem. Port miejski został przeniesiony w połowie XIII w. na wylot ul. Odrzańskiej, a następnie na Wyspę Mieszczańską, poniżej dolnego stopnia piętrzącego. Powstanie portu na Wyspie Mieszczańskiej w 1556 r. było motywem do oczyszczenia koryta Odry i wybudowania śluzy Mieszczańskiej i Piaskowej umożliwiającej transport w górę rzeki.

Na początku XX w. Nie było jeszcze połączenia wodnego Bartoszowice – Zalesie. Budowę tego połączenia podjęto w latach 1913 – 1917. Wybudowano wówczas odcinek 12 km. kanału żeglugowego i równolegle biegnący kanał powodziowy. Na kanale żeglugowym wybudowano śluzy : Bartoszowice, Zalesie ( Zacisze ), Różankę i Rędzin. W ten sposób powstał ważny odcinek odrzańskiej drogi wodnej. Powstały układ hydrograficzny zwany jako "Śródmiejski Węzeł Wodny” zabezpieczał miasto przed wylewami Odry i umożliwił w pełni jej wykorzystanie jako drogi wodnej.

Jak widać wrocławski odcinek Odry na przestrzeni wieków to nieustająca ewolucja której efektem jest niewiele poprawiony od czasu zakończenia II Wojny Światowej stan dzisiejszy rzeki.

Rys. 4. Ramiona Odry i wyspy na terenie Wrocławia w XVIII w.

Zagadnienia zmiany koryta rzeki Odry są podejmowana we współczesnej literaturze dosyć rzadko. Kwestie te są zwykle omawiane w sposób rozproszony w różnych publikatorach, brak jest jednak usystematyzowania wiedzy w tym zakresie, brakuje też sformułowania choćby prostych syntetycznych wniosków, które choć w sposób przybliżony wyjaśniałyby kwestie zmiany koryta rzeki Odry w rejonie Wrocławia. Niniejszym szkicem podjąłem taką próbę małej syntezy wiadomości już zebranych w tym temacie.

Niniejsze opracowanie jest tylko zarysem tego frapującego wątku z lokalnej historii miasta Wrocławia, który nierozerwalnie związany jest z Odrą, tak zapomnianą i zapuszczoną przez blisko 64 lata władania rzeką.



Być może to niewielkie opracowanie zachęci kogoś do podjęcia tematu w szerszym zakresie. Jest on tego z pewnością wart. Istnieje ogromna potrzeba dokumentowania i opracowywania zagadnień związanych z dawnymi korytami rzeki Odry gdyż ciągły rozwój miasta w różnych kierunkach niweluje teren, a co za tym idzie “zaciera” ślady bytności rzeki w różnych miejscach.

Mam też gorącą prośbę do armatora stateczku Gucio, który jako pierwszy po 64 latach ponownie przemierza najstarszy, średniowieczny szlak żeglugowy. Stwórzcie chociaż mały medialny przewodnik po pokonywanej trasie. Na pewno pasażerowie wyszliby po przebytym rejsie bardziej zauroczeni szlakiem wodnym i bogatsi w wiedzę o krótki rys historyczny jego powstania.