Seryjne barki motorowe produkcji NRD
NRD-owskim odpowiednikiem naszych BM - 500, były barki motorowe o nośności ok. 700 ton, zbudowane w latach 1951 - 68 w ilości 340 sztuk.
NRD-owskim odpowiednikiem naszych BM - 500, były barki motorowe o nośności ok. 700 ton, zbudowane w latach 1951 - 68 w ilości 340 sztuk.

ms "Zchopau" w żegludze przybrzeżnej w czasie rejsu z dolnej Łaby do Danii. Zezłomowany w Mühlberg nad Łabą we wrześniu 2000.
Armator VEB Deutsche Binnenrederei otrzymał 105 jednostek, reszta poszła na eksport: 202 do ZSSR i 33 do ówczesnego NRF. W budowie całej serii brało udział pięć następujących stoczni:
- VEB Schiffswerft "Edgar Andre", Magdeburg 125 jednostek;
- VEB Elbwerft Boizenburg 91;
- VEB Roßlauer Schiffswerft, Roßlau 85 w tym 14 zbiornikowców;
- VEB Schiffswerft Dresden - Übigau 27;
- VEB Schiffswerft Oderberg 12.
Barki te przeznaczone były do przewozu ładunków masowych i jednostkowych na wszystkich drogach wodnych Europy, jak również w żegludze zalewowej, w rejonie morza wattowego i za specjalnym zezwoleniem w ograniczonej żegludze przybrzeżnej.
Dla środkowoeuropejskich śródlądowych dróg wodnych, wytworzyła się pewna standaryzacja wielkości statku towarowego: 67,0m x 8,2m x 2,0m, czyli tzw. wielka plauerka (Groß - Plauer Maß). Już w końcu lat trzydziestych zeszłego stulecia, rozpoczęto badania kadłubów statków rzecznych pod kątem optymalizacji jego kształtu. Powstał typ statku śródlądowego o prawie idealnych liniach kadłuba, z którego pierwsza jednostka nosiła nazwę "Gustav Koenigs". Budowane w NRD barki motorowe miały wymiary wielkiej plauerki i kształt kadłuba wzorowany na "Gustav Koenigs".
Pierwsze 64 jednostki zbudowane w latach 1951 - 58 miały jeszcze konstrukcję częściowo nitowaną. Późniejsze, były już całkowicie spawane. Stocznia w Roßlau nad Łabą zbudowała w latach 1959 - 60, 14 zbiornikowców dla ówczesnego NRF. Ich dane techniczne odpowiadają danym pierwszej serii typowych barek motorowych wyprodukowanych w tej stoczni.
Serie budowane do 1960 roku, miały ładownie kryte za pomocą 140 - 150 pokryw stalowych ręcznie poruszanych, tzw. Tafeldeck. Następne jednostki miały już pokrywy ładowni przesuwane na rolkach, co znacznie zmniejszało czas otwarcia / zamknięcia ładowni i oszczędzało wysiłek fizyczny załogi.
Dalsze ulepszenia to wprowadzenie zdalnego sterowania siłowni z mostka, hydrauliczne opuszczanie sterówki i montaż na rufie uniwersalnej windy spalinowej służącej zarówno do wyciągania kotwicy, jak i obsługi 200 metrowego holu. W wyniku tych wszystkich działań, możliwym było zredukowanie liczby członków załogi do 4 osób. Wolne kabiny można było przeznaczyć dla uczniów zawodu, lub dla podróżujących członków rodzin. Wyobraźmy sobie, że na pierwszych jednostkach były miejsca do spania dla 14 osób!
Na wszystkich seryjnych barkach motorowych budowanych w NRD (poza przeznaczonymi dla NRF), stosowane były silniki napędowe firmy SKL (VEB Schwermaschinenbau Karl Liebknecht w Magdeburgu), następujących typów:
- R 8 DV 36..........220 KW, 360 obr/min
- 6 VD 136...........220 KW, 500 obr/min
- 8 VD 136...........294 KW, 500 obr/min
- 8 VD 136 A........309 KW, 375 obr/min
- R 6 DV 48..........412 KW, 375 obr/min
- 2 x 8 VD 136......2 x 220 KW, 360 obr/min
Podstawowe dane techniczne dwuśrubowych barek motorowych zbudowanych w stoczni VEB Schiffswerft "Edgar Andre" w Magdeburgu, w latach 1955 - 58 / 1959 - 68:
Długość całkowita............................................67,07m / 67,30m
Długość między pionami..................................63,80m / 63,00m
Szerokość na wręgach.......................................8,16m / 8,16m
Wysokość boczna.............................................2,60m / 2,60m
Zanurzenie z ładunkiem......................................2,17m / 2,14m
Nośność.............................................................696 t / 695 t
Moc napędu.................................................440 KW / 440 KW
Prędkość.................................................16,5km/h / 17,5km/h
Autonomiczność....................................................10 dni
Pojemność ładowni..........................................818m3 / 818m3
Pomieszczenia mieszkalne dla..........................8 do 14 osób
Podstawowe dane techniczne barek motorowych zbudowanych w stoczni VEB Sciffswerft Dresden - Übigau dla armatórw NRF (numery budowy 1474 - 1484):
Długość całkowita...................................................67,00m
Długość między pionami..........................................66.70m
Szerokość na wręgach.............................................8,16m
Wysokość boczna...................................................2,50m
Zanurzenie maksymalne...........................................2,50m
Nośność..................................................................880 t
Moc napędu (pierwsza i ostatnia jednostka)...............412 KW
Moc napędu (pozostałe jednostki)............................440 KW
Prędkość...............................................................16km/h
Pomieszczenia mieszkalne dla........................4 członków załogi
Barki motorowe, które zbudowano dla NRD, stanowiły trzon jej floty śródlądowej. Stocznie w Boizenburgu (62 jednostki), w Roßlau (28) i w Oderbergu (12), zbudowały w przeciągu zaledwie pięciu lat (1960 -1964), w sumie 102 jednostki (nie licząc trzech najstarszych z lat 1953/54, które powstały w stoczni "Edgar Andre" w Magdeburgu). Najwieksze natężenie budowy przypadało na lata 1961 - 62, kiedy to średnio co dziesięć dni DBR odbierała kolejną barkę ze stoczmi. Stanowiło to nie lada problem. Skąd wziąć naraz tylu wykwalifikowanych pracowników? Bywało że odstawiano "na sznurek" barki holowane i przemustrowywano załogi!

Armator pozostawił w zasadzie wolną rekę stoczniom jeżeli chodzi o konstrukcję barek. Miała być jedynie zachowana zasada typu "Gustav Koenigs". I tak, jednostki z Boizenburga charakteryzowały się smukłym dziobem i wąska rufą, podczas gdy te z Roßlau miały kształty bardziej obłe. Od 24 - tej jednostki ("Eberswalde"), wszystkie jednostki z Boizenburga wyglądały już identycznie jak barki z Roßlau. Za to zupełnie inaczej prezentowały sie jednostki z Oderbergu. Pomijając inny wygląd sterówki, ich kadłub przypominał trochę barkę bez napędu (coś między typem "Gustaw Koenigs", a wzorcową barką "Amanda"). Mimo że miały kłopotliwe dla załogi pokrywy ładowni (Tafeldeck), były bardzo lubiane przez marynarzy. Kajuty na nich były przestronne i bardzo komfortowo urządzone. Typ "Oderberg" przeznaczony był do eksploatacji głównie na kanałach i dlatego nieco słabiej zmotoryzowany (300 KM).
Barki motorowe z Roßlau i z Boizenburga miały po 420 KM i z powodzeniem mogły być eksploatowane również na Renie i w krajach Beneluxu. I jeszcze jedno: wszystkie jednostki były tak skonstruowane, że ich zanurzenie mogło być powiększone z 2,0 do 2,5 metra, jeżeli warunki eksploatacyjne na to pozwolą. W późniejszym czasie ta dalekowzroczność sprawdziła się w stu procentach.
Podstawowe dane techniczne barek motorowych zbudowanych w stoczni VEB Elbwerft w Boizenburgu latach 1960 - 61 / 1961 - 65:
Długość całkowita.................................................67,00m / 67,00m
Długość między pionami.......................................64,90m / 64,90m
Szerokość na wręgach............................................8,16m / 8,16m
Wysokość boczna..................................................2,50m / 2,50m
Zanurzenie z ładunkiem...........................................2,00m / 2,00m
Nośność..................................................................648 t / 670 t
Moc napędu......................................................309 KW / 309 KW
Prędkość........................................................... 16km/h / 15km/h
Autonomiczność..................................................................10 dni
Pojemność ładowni.............................................1008m3 / 1008m3
Pomieszczenia mieszkalne dla...........................6 do 8 członków załogi
Podstawowe dane techniczne barek motorowych zbudowanych w stoczni VEB Schiffswerft w Oderbergu w latach 1960 - 63:
Długość całkowita.............................................................67,00m
Długość między pionami.....................................................64,90m
Szerokość na wręgach.........................................................8,16m
Wysokość boczna...............................................................2,30m
Zanurzenie z ładunkiem........................................................2,00m
Nośność..............................................................................695 t
Moc napędu, pierwsze cztery jednostki................................294 KW
Moc napędu, pozostałe jednostki.........................................220 KW
Prędkość............................................................14,0 do 14,5km/h
Autonomiczność..................................................................10 dni
Pojemność ładowni..............................................................715m3
Pomieszczenia mieszkalne dla...................................6 członków załogi
W latach 1967- 74 przedłużono 24 barki motorowe roczników 1961 - 64 do długości 80 metrów. Dokonała tego stocznia w Tangrmünde nad Łabą, będąca oddziałem Schiffsreparaturenwerft w Berlinie. Wynikiem było zwiększenie nośności o 20%, i zmniejszenie kosztów transportu o 18%. Sześć jednostek typu "Oderberg", a mianowicie: "Belgern", "Geringswalde", "Hohensaaten", "Magdeburg", "Oderberg" i "Parey", otrzymało w końcu lat osiemdziesiątych nowoczesne, przesuwane pokrywy ładowni. Tym samym czasochłonne "klapy" Tafeldeck, poszły nieodwracalnie w zapomnienie. Dużym wydarzeniem była przebudowa czterech barek na zbiornikowce. I tak, "Löbau", "Münchenberg" i "Perlebeg" zostały przebudowane w 1969 , a "Sternberg" w 1986 roku.
Seryjne barki motorowe były dumą floty śródlądowej NRD. W fachowym światku Europy uchodziły za konstrukcje bardzo udane, zarówno pod względem technicznym jak i ekonomicznym. Ze 105 jednostek pozostaje w eksploatacji jeszcze 68 (stan na listopad 2006).

Po zjednoczeniu Niemiec wielokrotnie zmieniały właścicieli i coraz bardziej rozpraszały się po Europie. Dzisiaj można je spotkać na wszystkich europejskich drogach wodnych. Rzadko która utrzymała swój pierwotny wygląd. Większość gruntownie przebudowano i zmodernizowano. Część otrzymała kompletnie nowe sterówki, wiele nawe nowe urządzenia napędowe a także stery strumieniowe. Wielu zmieniono nazwy. Kiedyś zaledwie 700 - tonowe, dzisiaj mogą zabierać do 1300 ton ładunku, a moc maszyn na niektórych wzrosła dwukrotnie.
Mirek Rajski
Źródła:
- Manfred Neumann i Dietrich Strobel, "Vom Kutter zum Containerschiff", Berlin 1981
- H-W Dünner i H-Ch Knoll, "50 Jahre Deutsche Binnenreederei", Hamburg 1999
- Jürgen Lorenz, "Die Motorgüterschiffe der Deutschen Binnenreederei", Berlin 2006
- Zdjęcia: U. Krüger, H. Wessolowski, Ch. Knoll, H. Dilcher, T. Grötschel, G. Schuth, H. Poetrow
Źródła:
- Manfred Neumann i Dietrich Strobel, "Vom Kutter zum Containerschiff", Berlin 1981
- H-W Dünner i H-Ch Knoll, "50 Jahre Deutsche Binnenreederei", Hamburg 1999
- Jürgen Lorenz, "Die Motorgüterschiffe der Deutschen Binnenreederei", Berlin 2006
- Zdjęcia: U. Krüger, H. Wessolowski, Ch. Knoll, H. Dilcher, T. Grötschel, G. Schuth, H. Poetrow
Udostępnij:
Apis 13.02.2009 29245 wyświetleń
11 komentarzy 1 ocena
Drukuj
Proszę Zaloguj lub Zarejestruj się by zagłosować.
Kliknij przycisk `Akceptuję`, aby ukryć ten pasek. Jeśli będziesz nadal korzystać z witryny bez podjęcia żadnych działań, założymy, że i tak zgadzasz się z naszą polityką prywatności. Przeczytaj informacje o używanych przez nas Cookies