Na stronie 204 książki M. Michalskiego-statki parowe na polskich wodach śródlądowych bocznokołowce tom I- jest opisywany statek pasażerski "Światowid". I tu autor też podaje nie prawdziwe dane, i myli daty. I tak:
1."Goplana" nie została zarekwirowana przez armię rosyjską a następnie zatopiona pod Nowym Korczynem lecz zajęta przez Austriaków w dniu 5 sierpnia 1914 roku pod Brzeskiem Nowym. Statek był w dzierżawie poddanego cesarza Austro-Węgier Jana Kwiatkowskiego z Krakowa.
2. nazwa flotylli rzecznej Austro-Węgier na Wiśle brzmiała- Kaiserlische und Königlische Weichselflottille w tłumaczeniu na jęz. polski Cesarsko-królewska Flotylla Wiślana. A nie jak podaje M. Michalski-KuK Ősterreichische Weichselflottille, Krakau.
3. Statek zmienił nazwę na "Płock" w 1919 roku a nie w 1922 r.
4. Nieprawdą jest że statek przebudowano na "pasażera" w 1935 r. zmieniając mu nazwę na "Światowid". Stało się to w 1924 roku a statek wszedł do ruchu w 1925 r. właśnie pod nazwą "Światowid".
5. Nie prawdą jest że po 1945 roku statek był w Żegludze Śródlądowej "Wisła" Snia Pracy lecz w Towarzystwie Żegluga Polska S.A. w Krakowie zlikwidowanym w 1947 roku.
A poniżej losy tego statku.


"ŚWIATOWID"

POPRZEDNIE NAZWY: ex. "PŁOCK"; ex "GOPLANA"; ex "NIXE".
TYP STATKU: PASAŻERSKI MOTOROWY BOCZNOKOŁOWY
ROK BUDOWY: 1895
STOCZNIA: Schiffwerft Dresden-Neustadt. [Niemcy]
NR. BUD.:347

DANE TECHNICZNE:
1895 r.
długość całkowita: 27,70 m; szerokość całkowita: 6,60; szerokość: 4,00 m; zanurzenie: 0,50 m.
wyporność: t.
1906 r.
długość całkowita: 27,69 m; szerokość całkowita: 6,60 m, szerokość: 4,02 m; zanurzenie: 0,55 m
1923 r.
długość całkowita: 37,70 m; szerokość całkowita: 7,10 m; szerokość: 4,10 m; zanurzenie: 0,55 m
nośność: 70 t.
1936 r.
długość całkowita: 37,50 m; szerokość całkowita: 9,30; szerokość: 4,00 m; zanurzenie: 0,65/0,85 m.
uciąg 240 t.; ładunki; 70 m2
wyporność: t.
1960 r.
długość całkowita: 37,00 m; szerokość całkowita: 8,70 m; szerokość: 4,00 m; wysokość burt: 2,00 m; wysokość całkowita: 5,00 m; zanurzenie: 0,65 m.; nośność: 12 t

SILNIKI GŁÓWNE:
1 maszyna parowa stojąca dwucylindrowa podwójnego rozprężania prod.Schiffswerft Dresden-Neustadt: o mocy 80 KM; rok produkcji: nieznany.
1 silnik wysokoprężny produkcji Maschinen Werke, Mannheim rok produkcji 1943; 6 cylindrowy; ilość obrotów: 800 min.; moc: 180 KM
KOTŁY PAROWE:
1 kocioł parowy o ciśnieniu 8 atm. [1923r.]
1 kocioł parowy prod. H. Cegielski, Poznań 1935 r.; ciśnienie: 10 atm.; numer fabr.: 1665.
INNE DANE:
materiał budowy: dno: stal; burt: stal; pokład: drewno
kadłub nitowany o mieszanym systemie wiązań.
napęd: dwa koła łopatkowe boczne; prędkość: 12 km/h.; załoga: 5 osób
PORT MACIERZYSTY:
Kraków
ARMATOR:
P.P. Żegluga Krakowska, Kraków
NUMERY REJESTRACYJNE:
1900 r.: 4122 [Rosyjskie Ministerstwo Komunikacji] 1935 r. : 245 [ PZW. Kraków] 1947 r. : 0255 [PZW. Kraków] 1953: 36 [RDW Kraków];1956: 0255 [ RDW Warszawa] 1957: 36 [RDW Kraków]

RYS HISTORYCZNY

Zbudowany na zamówienie Säsisch Böhmischen Dampferschiffahrt Gesellschaft, Dresden, początkowo jako śrubowiec, lecz w czasie budowy ukończony jako bocznokołowiec. Nazwany "NIXE". Pływał na Łabie. W 1900 roku statek został sprzedany do Torunia, zakupił go I. Albrecht, eksploatowany był na Wiśle rosyjskiej w relacji Warszawa-Sandomierz pod nazwą "GOPLANA". Zabierał na pokład 65 pasażerów, moc jego maszyny parowej oceniano na 60 KM. Około 1910 roku nabyty przez Stanisława Górnickiego z Płocka , który eksploatował go na niezmienionej trasie.W tym okresie statek został podłużony. W dniu 6 kwietnia 1914 roku został wyczarterowany przez Jana Kwiatkowskiego z Krakowa za sumę 800 rubli miesięcznie. W dniu 5 sierpnia 1914 roku został zajęty przez austriaków a następnego dnia odholowany przez statek "Wawel" do Krakowa. Przebudowany, opancerzony i uzbrojony w dwa działa lądowe kalibru 37 mm wcielony został do K.u.k. Weichselflottille. Używany do holowania galarów z zaopatrzeniem dla wojska na linii Łęg-Nadbrzezie. W listopadzie 1918 roku przejęty w Krakowie początkowo przez Ministerstwo Komunikacji a potem Robót Publicznych. W 1919 roku zmienił nazwę na "PŁOCK", klasyfikowany jako holownik. Pływał w Polskiej Żegludze Państwowej w Warszawie. W 1921 roku przekazany Towarzystwu Żegluga Polska S.A. w Krakowie. W 1923 roku przeszedł remont kotła i maszyn. Klasyfikowany jako statek pasażersko-holowniczy. W 1924 roku został w Stoczni Zieleniewskiego w Krakowie przebudowany na statek pasażerski. Do ruchu wszedł rok później pod nazwą "ŚWIATOWID". A o to co pisał o tym fakcie-Dziennik Polski- W dniu 8 maja 1925 roku arcybiskup ks. Adam Sapieha poświecił statek pasażersko handlowy Żeglugi Polskiej "Światowid". Rodzicami chrzestnymi byli prezydent RP Stanisław Wojciechowski i pisarka Maria Dąbrowska. Statek będzie kursował Kraków-Korczyn rejsy pasażerskie i Oświęcim-Sandomierz rejsy holownicze. Statek rozwija prędkość 18 km/godz. i posiada dwa pomieszczenia pasażerskie mogące pomieścić 60 ludzi w klasie pierwszej i 100 osób w klasie drugiej. Moc jego moc maszyny oceniano na 45 KM. W 1935/36 przeszedł gruntowny remont. Niestety nie są znane jego losy w czasie okupacji hitlerowskiej wiadomo że pływał w Weichselländische Schiffahrt A.G., Krakau. Po roku 1945 ponownie w Towarzystwie Żegluga Polska S.A., Kraków. Przebudowany na motorowiec. Od 1948 roku w Państwowej Żegludze na Wiśle w Krakowie. Rok później w Państwowej Żegludze Śródlądowej we Wrocławiu. Oddział w Krakowie. Od 1951 roku w Przedsiębiorstwie Państwowym Żegluga na Wiśle, Ekspozytura w Krakowie. W 1956 roku przejęty przez P.P. Warszawską Żeglugę na Wiśle w Warszawie. Rok później ponownie w Krakowie w P.P. Żegludze Krakowskiej. Jego zdolność przewozową określano na 106 pasażerów. Wycofany pod koniec 1963 roku. Data złomowania nie znana.



OPRACOWAŁ: Waldemar Danielewicz Gdańsk 05 kwiecień 2007.