Mam wątpliwość co do prawdziwości stwierdzonych faktów przedstawionych w "analizie" na str. 7. Jest tam stwierdzenie:

"Mimo prowadzonych prac regulacyjnych, na omawianym odcinku Odry występują na przemian wypłycenia (tzw. przemiały) o dużych prędkościach przepływu oraz przegłębienia (tzw. plosa), gdzie prędkości przepływu są relatywnie małe. "

Może się mylę, ale (o ile mnie pamięć nie myli) przemiał to wypłycenie, a wypłycenie to efekt osiadania materiału niesionego przez rzekę.
Osiadanie jest możliwe w momencie zmniejszenia się prędości przepływu. Proponuję wyobrazić sobie analogiczne zjawisko w toalecie, przy przepływie Q=0 . i drugi skrajny moment dla Q=n , gdzie n=R+ (liczba rzeczywista dodatnia). Każdy codziennie wykonuje takie doświadczenie.
I jakie są wnioski? Wg mnie zupełnie odwrotne od postawionych w powyższym stwierdzeniu.
Natomiast ploso to miejsce skąd rzeka, w wyniku właśnie zwiększonego relatywnie ( w stosunku do sąsiednich przekrojów rzeki) przepływu rzeka "wydobywa" materiał i przenosi go dalej. Właśnie dlatego w plosie jest głęboko.
To tak po mojemu.

Kolejne str 12:
"Utrzymanie odpowiednich parametrów szlaku wymagałoby dokładniejszych badań nad powstającymi wypłyceniami i koniecznych prac pogłębiarskich, by utrzymać wymaganą głębokość tranzytową" - truizm...
Proponuję np nie odśnieżać i niezamiatać dróg i ulic .... Albo znów może przykład toalety (co mnie dzisiaj naszło?) proponuję nie sprzątać i niespłukiwać (to przecież swego rodzaju pogłębianie relatywnie pojmowane) toalety i po np 1 roku ocenić efekty takiego "utrzymania". Kto się podejmie prac pogłębiarskich takiego przybytku? Za żadne pieniądze....

Co za bzdura! I to napisali hydrolodzy?
Masz rację - @ kaczor_g - jest dokładnie na odwrót: tam gdzie nurt traci prędkość - unoszony dotychczas rumosz jest odkładany. Gdzie istnieją większe prędkości (plos to wklęsła część zakola - prędkość nurtu zwiększona o siłę odśrodkową) - głębokości są większe.

Widać to świetnie tu:



Występowanie przemiałów jest właśnie odwrotnie proporcjonalne do prowadzonych prac regulacyjnych (obrazek wyżej to rzeka dzika). One nie występują "pomimo prowadzonych prac" - one występują, gdy żadnych prac się nie prowadzi. Wskutek ekspansji "myśli pseudo-ekologicznej" tamy regulacyjne zarastają krzaki i zbędna roślinność. Zimą lód dokonuje reszty dzieła zniszczenia w rozsadzonych korzeniami chaszczy koronach tam regulacyjnych. Zarastają też pola międzygłówkowe.

A przemiały występują na przemian z plosami, bo na przemian występują zakola... Ech hydrolodzy z Bożej łaski...

Rzeka z dobrze utrzymaną zabudową regulacyjną (i bez przemiałów) wygląda tak:



O regulacji napisałem zaś tu: http://www.zeglug...cle_id=122

I tak i nie. Jednym z praw rządzących przepływem cieczy jest prawo ciągłości strugi. Jeżeli określona ilość cieczy w tym przypadku woda płynie korytem o zmiennym przekroju poprzecznym to w miejscach gdzie pole przekroju poprzecznego jest mniejsze tam średnia prędkość jest większa. I odwrotnie tam gdzie pole powierzchni przekroju poprzecznego jest większe tam prędkość maleje. I głębokość tu nie ma nic do tego. Wzrost prędkości wody przy brzegu wklęsłym wcale nie wynika ze zwiększenia jej przez siłę odśrodkową a z innych powodów, o czym za chwilę. Siła odśrodkowa jest siłą działającą na ciało poruszające się po okręgu i jest równa co do wielkości lecz przeciwnie skierowanej sile dośrodkowej utrzymującej to ciało w ruchu na tymże okręgu. Wzrost prędkości wody pod brzegiem wklęsłym jest podobny do wzrostu prędkości cząsteczek powietrza poruszających się nad górną i dolną częścią płata samolotu lub z obu stron wybrzuszonego żagla. Cząsteczki powietrza które rozdzielają się na krawędzi natarcia płata samolotu lub przed masztem niosącym postawiony żagiel muszą się spotkać na krawędzi spływu płata lub na końcu liku wolnego żagla. Te cząsteczki które mają do pokonania większą drogę muszą przyśpieszyć natomiast te które tą drogę maję mniejszą zwalniają. Gdybyśmy na zdjęciu pokazującym meandrującą rzekę w miejscu oznaczonym np nr 7 w osi rzeki wyobrazili sobie, że jest przez pewien odcinek wybudowana ścianka dzieląca przepływającą wodę na dwie części to byłaby analogia to wcześniej wspomnianego płata. W rzeczywistości nie ma tam żadnej ścianki. Cząsteczki wody w prosto płynącej rzece kiedy napotykają brzeg wklęsły na zewnętrznym łuku przyśpieszają bo mają do pokonania większą drogę. Podczas gdy na wewnętrznym wypukłym zwalniają gdzie następuję sedymentacja materiału wleczonego w toni nurtu. Struga cieczy nie może się urwać ani tej cieczy nie może przy ustalonej wielkości przepływu być nagle więcej. Tam gdzie nurt zwalnia tworzą się odsypiska. przemiały i przykosy, które z uwagi na to, że są omywanie nurtem nie mają stałego położenia a przemieszczają się w inne miejsca. Przykładem miejsca gdzie występuje zmniejszona prędkości wody w związku ze zwiększonym przekrojem poprzecznym jest strefa powyżej stopni wodnych w rzece.

Pozdrawiam Marian Janaś

Nie jestem hydrologiem,w związku z czym,mogę jedynie cokolwiek podpowiedzieć. Te przegłębienia,o których koledzy piszą,są również efektem nieracjonalnego wydobywania kruszywa z dna Odry. Sprawa polega na tym,że przez tydzień,lub dwa,lub może dłużej,pobiera się kruszywo z jednego miejsca,bo akurat w tym miejscu kruszywo jest bardzo dobre. Powstaje więc dużych rozmiarów dół,co może nawet doprowadzić kiedyś,do obsunięcia i rozmycia uregulowanej skarpy brzegowej. Mogę wskazać miejsce,gdzie po takim kopaniu,obsunęła się wierzba wraz ze skarpą brzegową,na odcinku ~5 mb...i to jest początek...przy następnej powodzi zniknie pewnie z 50 mb brzegu,uregulowanego ongiś przez moje kierownictwo.Wiadomo także,że tam,gdzie nie wolno kotwiczyć,nie wolno także kopać,bo tam są różnego rodzaju kable...bardzo ważne kable. Tam właśnie są płycizny...
Tak więc,dyskutując w tym temacie...należy również...to właśnie brać pod uwagę.
Przy czym,powodzie mogły jedynie pogorszyć,lub polepszyć sytuację...tu potrzebne jest bieżące,dokładne sondowanie dna rzeki...bez tego"ani rusz"...pozdrawiam...

Słuszny wniosek lecz nie do końca. Otóż w miejscach przemiałów rzeka (dzika) jest właśnie szersza i prędkość przepływu maleje. Są to miejsca na przejściu z jednego zakola w drugie gdzie przykosy jednego zakola mogą się łączyć z przykosami zakola następnego. Zalążkiem przyszłego przemiału jest punkt nr 6 a także przejście między zakolami powyżej niego - a tu relatywnie szerokość koryta jest największa - czyż nie? I to jest istota problemu.

Rozkład prędkości cząsteczek wody w przekroju poprzecznym (nie wgłębnym!) układa się mniej więcej równo w całej szerokości koryta. Natomiast w zakolu rozkład jest całkiem inny: aby ta sama objętość wody mogła się przemieścić cząsteczki poruszają się szybciej przy brzegu wklęsłym a wolniej przy brzegu wypukłym. Siła odśrodkowa działa także na cząsteczki wody - nie tylko na ciało poruszające się na jej powierzchni. To w wyniku zwiększonych prędkości cząsteczek wody następuje erozja zarówno brzegu jak i dna. Stąd powiększające się meandry oraz wzrost głębokości (plos)
[flash width=560 height=420]http://www.zegluga-rzeczna.pl/flash/meandrowanie.swf[/flash]
Rozkład prędkości cząsteczek w przekroju pionowym jest taki, że najszybciej poruszają się warstwy wody tuż przy powierzchni a najwolniej tuz przy dnie. To skutek tarcia między warstwami, dnem i powietrzem. Jeśli prędkość średnia w danym przekroju jest stała - prędkość przy dnie i przy powierzchni maleje proporcjonalnie do rozkładu prędkości w przekroju poprzecznym. Jeśli więc na "przemiale" (poniżej pkt 6 i 7 a zwłaszcza poniżej pkt 2 - gdzie szerokość koryta jest relatywnie większa niż w zakolu) prędkość średnia (a więc i przy dnie także) maleje - odkładanie rumoszu jest coraz większe - dochodzi wręcz do piętrzenia wody przez tzw. kant przemiału powodującego jeszcze większy spadek prędkości a jednocześnie wgłębianie się meandra i przerwanie linii brzegowej, tworzenie się nowego koryta i tak w kółko.

Regulacja i prawidłowa konserwacja zabudowy regulacyjnej ogranicza te "przyrodzone" rzece działanie. Brak troski o zabudowę powoduje zdziczenie rzeki a w konsekwencji jej powrót do "przyrodzonych" cech meandrowania i tworzenia przemiałów.

Jeśli dam radę - narysuję przekrojowy rozkład prędkości cząsteczek wody aby zobrazować powyższe tezy. Chciałem znaleźć gotowe przykłady w sieci, ale to kompletny nonsens - internet musiałby istnieć od czasów inż. Ingardena.

Ależ ja tego nie kwestionuję. To że na przemiałach jest płytko i jednocześnie rzeka rozlewa się szeroko nie znaczy, że tam jest duża prędkość. Najmniejsza prędkość jest na pewno tuż przed przemiałem czy też przykosą. Dla uproszczenia można przyjąć, że przekrój przez nurt na przemiale jest prostokątny. Nie kwestionując zmniejszenia prędkości wody w pobliżu brzegów i dna można przyjąć, że jest bardziej równomierny i w momencie kiedy prędkość nurtu jest na tyle niska, że turbulencja wody nie może się przeciwstawić sile grawitacji unoszonej w toni wody zawiesiny mineralnej czyli piasku następuje jego sedymentacja. Drobniejsza zawiesina może dalej być unoszona w wodzie i powodować jej mętność. Na zakolu przekrój przez koryto rzeki przypomina trójkąt. Tam gdzie jest głębiej woda płynie szybciej bo na łuku ma do pokonania większą drogę natomiast natomiast przy płytkim brzegu płynie powoli. Średnia prędkość dla całego przekroju może i jest zbliżona do tej jaka jest na przemiale ale w tym wypadku są wyraźnie wydzielone strefy gdzie prędkość wody jest wyraźnie większa i wyraźnie mniejsza od średniej. I przy brzegu wklęsłym mimo, że jest tam duża głębokość ta prędkość jest największa i oddziałuje niszcząco na nieumocniony brzeg. Dlatego dla odmiany podałem przykład spowalniania nurtu w miarę zbliżania się do stopnia wodnego gdzie jak wiadomo głębokość zaraz po wybudowaniu takiego stopnia jest największa. Przecież w zbiornikach zaporowych takich jak Zalew Zegrzyński czy Jezioro Włocławskie występują procesy sedymentacyjne. Także w rejonie stopnia wodnego Brzeg Dolny powstałe w rejonie miejscowości Wały spłycenia są efektem sedymentacji zawiesiny. Te zjawiska występują na każdym spiętrzeniu w większym lub mniejszym stopniu.

Pozdrawiam Marian Janaś