ValdemarasAdministrator Dodano
14 lat temuNa stronie 74/75 książki autorstwa Marka Michalskiego-Statki parowe na polskich wodach śródlądowych-tylnokołowce i statki łańcuchowe tom II-wydanej przez Fundację Otwartego Muzeum Techniki we Wrocławiu w 2009 roku. opisuje holownik parowy "ŻERAN". Niestety dane te nie są zgodne z prawdą i fałszują historię tego statku. I tak:
1. Statek ten nigdy nie nazywał się "HEINRICH". Dla usprawiedliwienia autora dodam że taka była wersja badaczy niemieckich co skrzętnie podchwycił autor oraz przyznam się szczerze że i ja też. Dopiero dokumentacja archiwalna pozwoliła zweryfikować te dane.
2. Holownik ten nigdy nie był w firmie Lloyd Bydgoski.
3. "Edward" szczęśliwym zbiegiem nie stał się ofiarą zawieruchy wojennej i nie został zatopiony.
4. Nie prawdą jest że od 1954 roku statek był w Państwowym Przedsiębiorstwie Żegluga na Wiśle, Ekspozytura Rejonowa w Bydgoszczy. Otóż autor tego nie wie a szkoda bo by nie pisał nie prawdziwych informacji. Otóż Panie M. Michalski informuje że Zarządzeniem Ministra Żeglugi Nr 129 z 25 czerwca 1954 r. z dniem 1 lipca 1954 roku powołano do życia właśnie P.P. Bydgoska Żegluga na Wiśle z siedzibą w Bydgoszczy. Jej pierwszym dyrektorem został Bolesław Kołaczyński.
5.Statku tego nie złomowano w 1964 roku jak chce autor lecz na początku lat osiemdziesiątych XX w.
Tak więc historia statku "JOHANN" ze strony 78/79 i statku "KONOPNICKA" ze strony 44. Powinna być zawarta w tym jednym statku.
Nie zamierzam na naszej stronie poprawiać całej książki autora gdyż trzeba by było zweryfikować około 90 % informacji w obydwu tomach!!!!.. Więc przygotowuje swoją edycją książki póki co pod roboczym tytułem-Żegluga śródlądowa w Polsce w latach 1827-2005. Mam nadzieje że uda mi się zakończyć ją do czerwca 2010 roku gdyż szkoda aby niesprawdzone i często wymyślone informacje poszły w świat. Gdyby nie mój dramat rodzinny zapewnie była by już na rynku. Na naszej wspaniale stronie będę zamieszczał historię statków, które już zostały opublikowane przeze mnie np. w kalendarzach lub innych periodykach.
A oto historia statku"ŻERAŃ" na podstawie materiałów archiwalnych. Myślę że daje to wiele domyślenia o publikacji M. Michalskiego.
"ŻERAŃ"
POPRZEDNIE NAZWY: ex "EDWARD"; ex "KONOPNICKA"; ex "JOHANN".
TYP STATKU: HOLOWNIIK PAROWY TYLNOKOŁOWY
ROK BUDOWY: 1883
STOCZNIA: Stettiner A.G. für Schiffs und Maschinenbau, Stettin. [Niemcy] NR. BUD.: 143
DANE TECHNICZNE:
1937
długość: 40,12 m; szerokość: 4,58 m; zanurzenie: 0,70/0,80 m.; uciąg 500 t.
1953
długość: 40,12 m; szerokość: 4,58 m; wysokość burt: 2,04 m; wysokość statku: 3,10 m; zanurzenie: 0,70/0,80 m.
SILNIKI GŁÓWNE:
1 maszyna parowa podwójnego rozprężania 2 cylindrowa produkcji Stettiner A.G. für Schiffs und Maschinenbau, Stettin o mocy 120 KM.
KOTŁY PAROWE:
1 kocioł parowy płomieniówkowy prod. Stettiner A.G. für Schiffs und Maschinenbau, Stettin; ciśnienie robocze: 7,5 atm.
INNE DANE:
materiał budowy: dno: stal; burt: stal; pokład: stal.
kadłub nitowany o poprzecznym systemie wiązań.
napęd: tylne koła łopatkowe; prędkość bez ładunku 11 km/godz.; załoga: 5 osób;
PORT MACIERZYSTY:
Bydgoszcz.
ARMATOR:
P.P. Bydgoska Żegluga na Wiśle, Bydgoszcz.
NUMERY REJESTRACYJNE:
733 [ Rż., Toruń]; 402 [PZW, Warszawa]; 191 [RDW, Warszawa]; 386 [RDW, Bydgoszcz]
RYS HISTORYCZNY
Pierwszym armatorem holownika była szczecińska firma Hermann & Co. Nazwany "JOHANN" pływał na Odrze i Warcie głównie na trasie Szczecin [Stettin]-Poznań-[Posen]-Szczecin. Wykorzystywany był również do przewozu pasażerów na Warcie w Poznaniu zabierał na pokład 110 pasażerów. W 1913 roku zakupiony przez Friedricha Flugge z Lünow nad Odrą. Cztery lata póżniej statek został wcielony do niemieckiego Chefs des Feldeisenbahnwesenes Schiffahrtsbeauftragter Abt. Danzig [Gdańsk]. Była to organizacja militarna zajmująca się mobilizacją statków i ich eksploatacją na rzecz wojska śródlądowymi drogami wodnymi. Po zakończonej wojnie statek pozostał w Gdańsku. W marcu 1919 roku zawarte zostało porozumienie pomiędzy Schiffahrtsabteilung działającym w imieniu rządu niemieckiego a Rządem Polskim, który reprezentowała Generalna Delegacja Ministerstwa Aprowizacji, wchodząca początkowo w skład American Food Mission [Amerykańska Misja Żywnościowa], zgodnie z porozumieniem strona niemiecka zobowiązywała się do podstawienia barek do wyładunku niezwłocznie po przybyciu statku z pomocą amerykańską do portu w Gdańsku oraz przeholowania ich własnymi holownikami z portu w Gdańsku do polskiej granicy na Wiśle pomiędzy Schillno [dz. Silno] a Nieszawą. Odbywało to się za pośrednictwem Amerykańskiej Misji Żywnościowej, która czarterowała gdańskie holowniki do obsługi berlinek z towarem wyładowanym ze statków w Gdańsku i ich holowania w porcie lub na trasie z Gdańska do tymczasowej granicy polskiej (skąd berlinki były zabierane przez holowniki rzeczne polskie do portów wewnątrz kraju, takich jak Warszawa czy Płock) i pustych berlinek wracających do Gdańska od granicy polskiej. Holownikami, niezależnie od armatora, dysponował Schiffahrtsabteilung beim Chef des Feldeisenbahnwessens - Betriebstelle Thorn (21 stycznia 1920 instytucja ta zakończyła działalność w Toruniu a w całych Niemczech została przekształcona na Schiffahrtsabteilung beim Reichsverkehrsministerium) Porozumienie to obowiązywało do 1 lipca 1919 r. a następnie zostało przedłużone już przez Rząd Polski z określeniem nowych stawek czarterowych. Ponieważ stronie polskiej brakowało taboru holowniczego postanowiono go zakupić w Gdańsku, jednak władze niemieckie odmawiały sprzedaży holowników Polsce. Potajemnie w imieniu Ministerstwa Aprowizacji holownik "Johann" nabył na swoje nazwisko gdańszczanin Anton von Leszczyński za kwotę 260 tyś marek niemieckich. Po remoncie w stoczni A & W. Wojan Werft w Gdańsku "Johann" został przejęty przez Ministerstwo Aprowizacji i przekazany w użytkowanie Polskiej Żegludze Państwowej Oddział w Gdańsku gdzie zmienił nazwę na "KONOPNICKA". W 1922 roku po likwidacji PŻP, holownik trafił do Towarzystwa Zjednoczonej Żeglugi Polskiej w Warszawie i przebazowany do jej oddziału w Pińsku. W 1924 roku "Konopnicka" trafiła do Zjednoczonego Warszawskiego Towarzystwa Transportu i Żeglugi Polskiej S.A., w Warszawie, rok póżniej "Konopnicka"; powróciła do Warszawy. W 1929 roku przeżywające kryzys i będące w stanie likwidacji ZWTTiŻP odsprzedało holownik Edwardowi Traczewskiemu z Warszawy zajmującemu się wydobywaniem żwiru z dna Wisły. Ten po remoncie jednostki w Płocku nazwał ją swoim imieniem "EDWARD". W 1936 roku statek dzierżawiła gdańska firma "Wisła" Spółdzielnia Transportowa i Oszczędnościowa G.m.b.H, w tym okresie kadłub statku malowany był na zielono co charakteryzowało jednostki tej firmy.
Losy wojenne w latach 1939-1945 niestety nie są znane. Prawdopodobnie pod niezmienioną nazwą eksploatował go Edward Traczewski. W 1945 roku zgodnie z ustawą o przymusowym zarządzie państwowym nad taborem pływającym "Edward" przeszedł na własność Skarbu Państwa ale pozostawał w użytkowaniu dawnego armatora. W 1948 roku Państwowa Żegluga na Wiśle w Warszawie odebrała holownik i przejęła go w swoje użytkowanie. Rok póżniej zmieniono nazwę na "ŻERAŃ", dzielnicy Warszawy gdzie powstawała Fabryka Samochodów Osobowych. W latach 1949-1951, "Żerań" pływał w Państwowej Żegludze Śródlądowej we Wrocławiu Oddział w Warszawie. W 1951 roku po ustawie o przedsiębiorstwach państwowych powstała Żegluga na Wiśle w Warszawie, która eksploatowała statek do 1954 roku kiedy to został przekazany do nowo utworzonej Bydgoskiej Żeglugi na Wiśle w Bydgoszczy. W międzyczasie bo w roku 1952 przeprowadzono remont i przebudowę w Bazie Remontowej Żeglugi na Wiśle w Płocku. Wycofany około 1961 roku został ustawiony na torze regatowym w Bydgoszczy na Brdzie gdzie służył jako hulk. Złomowany na początku lat osiemdziesiątych XX w.
OPRACOWAŁ: Waldemar Danielewicz Gdańsk 12. października 2008 r.
Waldemar Danielewicz
Edytowany przez Valdemaras dnia 07.11.2009,
14 lat temu