Odp: Jednostki z napędem Hotchkissa
Wspomniany Aleksander Rylke, wykorzystując swoje doświadczenia z napędem Hotchkissa, postanowił wprowadzić ten napęd do cywilnej żeglugi śródlądowej. Sam był armatorem (Aleksander Rylke i Spółka, Warszawa, ul. Chmielna 58) kilku małych jednostek, z których na pewno jedna (w swoich wspomnieniach mówi o kilku) miała pędnik stożkowy. Była to PSZCZOŁA II (# rej. P.Z.W. Bydgoszcz 1338) o wyporności kilkunastu ton, nośności 5 ton i wymiarach 15,25x3,89x0,26/0,38 m. Stateczek miał silnik o mocy 60 KM, uciąg 150 t i 3 osobową załogę. Rylke miał też stateczek [i]Pszczoła IV[/i] (istniała też pewnie [i]Pszczoła III[/i], ale nie figuruje w wykazach), ale dokumenty nie mówią nic o rodzaju pędnika
Rylke zaprojektował też jednostkę inspekcyjną z napędem Hotchkissa dla Państwowych Zarządów Wodnych. Ministerstwo Komunikacji zamówiło pod koniec lat 30. XX. wieku 6 takich statków w stoczni Lloyda Bydgoskiego. Miały one silniki o mocy 60 KM, które umożliwiały osiąganie prędkości 12 km/godz (8 km/godz z ładunkiem), wymiary 18,1x3,75x0,3/0,5 m. Załoga liczyła 4 osoby, a stateczek zabierał 20 pasażerów (6 miejsc leżących), jako holownik miał uciąg 120-150 ton. Jednostki te były użytkowane przez P.Z.W.: Konin (nazywany w wykazach HOTCHKISS, ale pewnie była to nazwa potoczna), Łuck (TRYTON), Brześć n/Bugiem (POLESZUK, zakupiony w 1938 roku), Słonim (ŚWITEŹ nr 5), Wyszków (GOPLANA) i Przemyśl (NR 3, stacjonował na Sanie koło Buszkowic - 161.0 km).
Dla tego ostatniego statku mam dokładne dane silnika (pewnie inne też miały taki sam), był to 3. cylindrowy Diesel firmy Jastram (Hamburger-Motoren-Fabrik Carl Jastram), model KRD-3, ze sprzęgłem nawrotnym, moc 60 KM osiągał przy 1200 obr/min.