Odp: SI 45
[b]I. PROJEKT[/b]
Pod koniec lat pięćdziesiątych zaistniała konieczność opracowania nie wielkiej jednostki do celów inspekcyjnych na śródlądowych drogach wodnych. Statek tego typu miał się odznaczać małym zanurzeniem, niewielką mocą silnika głównego i łatwością obsługi. Miał zabierać do 10 osób w rejsach inspekcyjnych dziennych i około 6 osób w rejsach kilkudniowych. Jego parametry miały mu umożliwić pływanie na wszystkich krajowych śródlądowych drogach wodnych. Projekt i dokumentację opracował Zakład Teorii Okrętów Politechniki Gdańskiej w Gdańsku. Otrzymał on początkowo oznaczenie typ "Mamry" od prototypowej jednostki, które później na SI 45. Budowę zlecono ówczesnej Warszawskiej Stoczni Rzecznej w Warszawie, która rozpoczęła produkcję tych statków w 1960 roku. Oprócz statków typowo inspekcyjnych zbudowano również na tym kadłubie bunkierkę paliwową oraz dwa pływające sklepy zaopatrujące wodniaków w paliwo i produkty pierwszej potrzeby.
[b]II. KADŁUB[/b]
Kadłub zbudowano ze stali okrętowej St 37s metodą spawaną o systemie wiązań podłużnym. Statek posiadał 34 wręgi w odstępach, co 420 mm. Sam kadłub podzielony był na 5 przedziałów przez 4 grodzie poprzeczne. Przedziały mieściły licząc od rufy:
1. skrajnik rufowy mieszczący sektor sterowy
2. pomieszczenie załogowe dla 2 osób i kuchnia
3. sterówka i maszynownia
4. pomieszczenie załogowe dla 4 osób i WC
5. skrajnik dziobowy
Od wręgu 33 do 4 mieściła się nadbudowa oraz sterówka. Wejście na statek znajdowało się na śródokręciu do sterówki po obu burtach przez drzwi rozsuwane później przerobione na wielu jednostkach, na dwuczęściowe odchylane. Ze sterówki po lewej burcie znajdowało się zejście schodami do pomieszczenia służbowego na dziobie. Znajdowały się tu cztery jednoosobowe kanapy po dwie na każdej burcie podwieszane do sufitu. Złożone służyły do siedzenia, mogły tu się odbywać narady po inspekcyjne. Światło dzienne do tego pomieszczenia dostarczały duże okna typu kolejowego. Z każdej z burt znajdują się po cztery okna. Na tym poziomie mieściło się WC. Natomiast po prawej burcie w kierunku rufy znajdowało się zejście schodami do kuchni i pomieszczenia służbowego na rufie dla 2 osób.
Dane techniczne:
długość całkowita - 15,05 m
długość między pionami - 14,50 m
szerokość całkowita - 3,20 m
wysokość burt - 1,75 m
zanurzenie - 0,74 m
nośność - 15 t
prędkość - 16 km/h
załoga - 1 osoba
Statek posiadał jeden ster zrównoważony podparty.
Poszczególne statki różniły się między sobą jeżeli chodzi o wyposażenie wnętrz. Ogrzewanie pomieszczeń zapewniał piec CO. Później na wielu jednostkach stosowano w czasie jazdy ogrzewanie na ropę podobnie jak w autobusach, a w czasie postoju elektryczne.
[b]III. SIŁOWNIA[/b]
Siłownia znajdowała się pod pokładem sterówki, wejście do niej znajdowało się w podłodze sterówki poprzez unoszoną klapę. kilku statkach zastosowano silnik czterosuwowy czterocylindrowy typu 4NVD14 produkcji VEB Dieselmotorenwerke, Schönebeck/Elbe [NRD] o mocy 40 KM. Okazało się jednak że jego zbyt hałaśliwa praca i wibracje nie spełniają wymogów i w następnych jednostkach zastosowano jako napęd główny silnik wysokoprężny czterosuwowy czterocylindrowy typu ©koda 3 L-110 o mocy maksymalnej 45 KM przy 1.500 obrotów. Producentem silników były zakłady CZNM. ©koda w Pradze. Rozruch silnika elektryczny za pomocą 4 kwasowych akumulatorów rozruchowych 24 V i 150 Ah. Obroty przenoszone były na śrubę za pomocą przekładni o przełożeniu 2:1. Śruba mosiężna trzyskrzydełkowa. Prąd w czasie jazdy zapewniała prądnica o mocy 0,3 kVa dająca prąd stały o napięciu 24 V. Spaliny z silnika odprowadzane były za pomocą rurociągu ku rufie, wylot znajdował się w rufie powyżej linii wodnej. Zużycie paliwa wynosiło 8,1 l/h a oleju silnikowego 0,25 l na godzinę pracy. W późniejszych latach na wielu jednostkach tego typu zamontowano silnik wysokoprężny czterosuwowy sześciocylindrowy typu SW-400 Rekin produkcji Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego, Mielec/Puckie Zakłady Mechaniczne, Puck o mocy 95 KM [70 kW].
Wiąże to się również ze zmianą sprzęgieł.
[b]IV. WYPOSAŻENIE[/b]
a. kotwiczne: 1 kotwica czterołapowa o wadze 75 kg opuszczana i podnoszona ręcznie przy pomocy windy kotwicznej. Łańcuch typu technicznego o grubości ogniwa 8 mm i długości 25 m. Kotwica umocowana była na żurawiku na dziobie statku.
b. sygnałowo-nawigacyjne: komplet latarń okrętowych wymaganych przepisami i syrena okrętowa, reflektor i maszt sygnałowy.
c. cumownicze: 4 podwójne pachoły cumownicze umiejscowione na dziobie i rufie.
d. ratownicze: kamizelki i koła ratunkowe.
[b]V. UWAGI[/b]
Poszczególnie jednostki różniły się wyposażeniem i wystrojem wnętrz. Póżniej w czasie eksploatacji tych jednostek armatorzy dokonywali również zmian w wystroju statku, wyposażeniu wnętrz lub zmianie wyposażenia, co trudno jest dziś opisać nie dysponując materiałem ikonograficznym. W wielu przypadkach dokonano przebudowy statków inspekcyjnych SI-45 na statki pasażerskie, lecz mimo to pozostaną one typem, SI-45 i tam zostaną opisane. Być może dysponujecie Państwo fotografiami tych statków, które ukażą nam ich zmiany konstrukcyjne, więc proszę o ich nadsyłanie albo na adres strony lub mój w.danielewicz@wp.eu za co z góry dziękuję.
Publikacja, powielanie za podaniem źródła.
© Waldemar Danielewicz. Gdańsk 4 luty 2007 r.
