Odp: PROMY PASAŻERSKIE TYPU PP-120
[b] WSTĘP[/b]
Długo się zastanawiałem czy opisywać te statki ale w końcu po namyśle postanowiłem zamieścić ich opis i losy bo przecież były to statki które głównie pływały na rzekach w ich końcowych odcinkach położonych w granicach wielkich portów oraz na wodach Zalewu Wiślanego. Szczególnie blisko związane były z krajobrazem Świnoujścia i Szczecina. To one przeprawiały niezliczone rzesze rodzimych mieszkańców i turystów na oba brzegi wysp Uznam i Wolin gdzie rozłożyło się miasto Świnoujście. Były często fotografowane na pocztówkach i prawie każdy kto zawitał do tego miasta musiał się nimi przepłynąć z dworca PKP w Warszowie do centrum grodu na Świną.
[b]I. PROJEKT[/b]
W ramach modernizacji naszej floty pasażerskiej na początku lat sześćdziesiątych XX w. zaistniała potrzeba opracowania statku pasażerskiego komunikacyjnego służącego jako prom do przewozu osób dla obsługi przeprawy promowej w Świnoujściu przez rzekę Świnę pomiędzy wyspami Uznam i Wolin, na których leży miasto.
W tym celu Biuro Projektów i Studiów Taboru Rzecznego we Wrocławiu otrzymało zlecenie na opracowanie odpowiedniej dokumentacji oznaczonej numerem 1676. Projekt opracowali mgr inż. Jerzy Kamionka i inż. Zbigniew Zubrzycki otrzymał on oznaczenie robocze PP120. Przy opracowaniu wzięto pod uwagę następujące priorytety:
- proste i estetyczne umeblowanie i wyposażenie wnętrz
- oddzielenie rejonów załogowych i służbowych od pasażerskich
- możliwość przewozu większych bagaży
- usytuowanie pomieszczeń, przejść i korytarzy zapewniających wygodną komunikacje
Budowę prototypu a później innych statków zlecono ówczesnej Gdańskiej Stoczni Rzecznej w Gdańsku-Stogach. Pierwsza jednostka gotowa była w 1963 roku i przeznaczona była dla Żeglugi Szczecińskiej. Kadłub statku podzielono na pięć sekcji blokowych, z których sekcje II, III i IV rozbito na sekcje płaskie. Natomiast sekcje I i V wykonano blokowo. Gotowe bloki transportowane były na halę kadłubową i tam montowane na wózkach, za pomocą, których zwodowano kadłub.
a. Dane techniczne
długość całkowita - 21,90 m
długość na wodnicy - 20,33 m
szerokość całkowita - 6,21 m
szerokość na wręgach - 5,80 m
wysokość burt: - 2,45 m
zanurzenie konstrukcyjne średnie - 1,65 m
ilość pasażerów 200 osób.
autonomiczność 70 godzin
prędkość 15, 2 km/godz.
załoga 4-5 osób.
W sumie zbudowano 12 jednostek tego typu głównie dla Żeglugi Szczecińskiej w trzy dla Żeglugi Gdańskiej. Reasumując były to jak się okazało statki nieudane głównie na skutek kłopotów statecznościowych podczas pobytu pasażerów na pokładzie słonecznym. Ostatecznie zdecydowano się na zmniejszenie liczby osób i zabronienie wychodzenia na pokład górny. Przez załogi nazywane były „bombowcami” ze względu na odgłos wydawany przez silniki.
[b]II. KADŁUB[/b]
Kadłub stalowy całkowicie spawany o poprzecznym systemie wiązań podzielony został za pomocą czterech grodzi na pięć przedziałów zawierających licząc od rufy:
I. skrajnik rufowy
II. siłownia
III. pomieszczenia załogowe
IV. ładownia
V. skrajnik dziobowy
Odstęp wręgów wynosił 400 mm, natomiast poszycie kadłuba wykonano z blach o grubości od 8 do 4 mm. Pokład główny posiadał trzy wyodrębnione rejony. A mianowicie pokład rufowy osłonięty daszkiem nadbudówki Pomieszczenie pasażerskie o powierzchni 50 m2 z siedzeniami obitymi dermą. Przy siedzeniach znajdowały się opuszczane stoliki podokienne wykonane z unilamu. Światło dzienne w pomieszczeniach pasażerskich dostarczały okna typu kolejowego po 4 na każdej burcie. W części dziobowej natomiast przeszklona weranda. Do omawianych pomieszczeń prowadzą dwa wejścia rufowe oraz dziobowe umieszczone we wnękach, dla zapewnienia możliwości cumowania. Pomieszczenie pasażerskie wyposażone było w dwa sanitariaty. Na nadbudowie mieścił się pokład słoneczny o szerokości 3,0 m zakończony od rufy barierką, od dziobu sterówką. Pod pokładem głównym umieszczono dwa symetryczne dwuosobowe pomieszczenia załogowe. Umywalnia, sanitariaty i szafy umieszczono po lewej burcie a po prawej kuchnię z kuchenką elektryczną, zlewozmywak i szafy. Ogrzewanie statku zapewniał kocioł wodny opalany paliwem płynnym za pomocą palnika duńskiej produkcji Danfoss. Pod pomieszczeniem załogi znajdował się zbiornik wody brudnej o pojemności 0,250 m3. Kadłub posiadał odbojnicę z desek sosnowych mocowaną do burt za pomocą płaskowników. Statki PP 120 posiadały ster wypornościowy częściowo zrównoważony o powierzchni 1,4 m2, ster jest połączony z trzonem za pomocą sprzęgła śrubowego. Ster opiera się na stopie zamocowanej na tylnicy. Obroty koła sterowego przenoszone były za pomocą przekładni i łańcucha Galla i cięgna liniowe prowadzone przez rolki w specjalnym torze na pokładzie słonecznym.
[b]III. SIŁOWNIA[/b]
Siłownia statku znajdowała się w części rufowej statku pomiędzy wręgami 8 a 22 pod pokładem głównym. Zejście do niej znajdowało się z pomieszczenia pasażerskiego schodami i było nie dostępne dla przewożonych osób. Do napędu użyto dwusuwowy silnik B-120W, czterocylindrowy produkcji Puckich Zakładów Mechanicznych w Pucku o pionowym układzie cylindrów ze sprężaniem w skrzyni korbowej. Silnik posiadał moc 120 KM przy 425 obrotach na minutę. Średnica cylindrów wynosiła 195 mm a skok tłoka 260 mm. Promy posiadały sprzęgło nawrotne typu SNH o przełożeniu 1:1. Silnik uruchamiany był za pomocą sprężonego powietrza. W tym celu posiadał w siłowni 3 butle o pojemności 60 l i ciśnieniu 30 atm. Z tym, że do rozruchu służyły tylko dwie butle, trzecia przeznaczona była do celów gospodarczych. Do ładowania butli służyła sprężarka ręczna typu Puck dwustopniowa o wydajności 2 N m3/godz. i sprężarkę z zespołu pomocniczego Bukh wydajności 20 N m3/godz. oraz końcówkę do ładowania z lądu. Silnik był chłodzony wodą zaburtową za pomocą pompy zawieszonej na silniku. Statki te posiadały dwa zbiorniki paliwa o pojemności 920 l i zbiornik rozchodowy o pojemności 250 l a także zbiornik zapasowy oleju smarnego o pojemności 220 l i zbiornik paliwa do kotła, CO.
Agregat pomocniczy składa się z silnika 2EV100 firmy Bukh, prądnicy prądu stałego 220 V, 6,5 kW. W czasie postoju zasilanie następuje przez skrzynkę podłączenia z lądem 3 x 25 A.
Siłownia wyposażona była ponadto w stół warsztatowy , szafę na części zapasowe, główną tablicę rozdzielczą, przetwornicę zasilania z lądu i przetwornicę radiową.
Spaliny odprowadzane były rurą wydechową o średnicy 200 mm, wylot znajduje się w części rufowej nad linią wodną. Pędnikiem jest 4- skrzydłowa śruba mosiężna o średnicy 1160 mm.
[b]IV. WYPOSAŻENIE [/b]
[u]a. kotwiczne[/u]
Statki wyposażono w dwie kotwice typu Halla umieszczone w dziobowych kluzach kotwicznych. Waga jednej kotwicy wynosiła 150 kG. Do opuszczania i podnoszenia kotwic służyła winda ręczna dwułańcuchowa o udźwigu 1250 kG. Łańcuchy miały długość 30 mb i średnicę 13 mm, umieszczone były w komorze łańcuchowej znajdującej się w skrajniku dziobowym.
[u]b. cumownicze[/u]
trzy pary pachołków cumowniczych podwójnych umieszczonych po obu burtach na dziobie, przy wejściu na pokład główny dla pasażerów i rufie.
[u]c. nawigacyjno-pokładowe[/u]
kompas magnetyczny sufitowy, zegar okrętowy, barometr, przechyłomierz, sonda ręczna, bosaki, trap i komplet lin cumowniczych.
[u]d. sygnałowo-radiowe [/u]
światła nawigacyjne burtowe, rufowe i masztowe oraz awaryjne, znaki sygnalizacji dziennej, reflektor o mocy 1000 W, syrena okrętowa, róg mgłowy, dzwon okrętowy, tuba głosowa i rakietnica sygnałowa wraz z nabojami w późniejszym okresie zamieniona na rakiety spadochronowe ręczne. W sterowni zamontowano radiotelefon, rozgłośnię koncertowo-dyspozycyjną o mocy 40 W typu RK41. W skład jej wchodził: adapter, radioodbiornik i mikrofon. Na statku rozmieszczono także dzwonki alarmowe. Instalacja elektryczna i radiowa zasilana była następująco:
- instalacja siłowa i oświetlenie normalne = 220 V
- rozgłośnia koncertowa ~ 220 V
- instalacje małego oświetlenia = 24 V
- w okresie późniejszym radar.
Sieć oświetlenia awaryjnego jest zasilana prądem stałym o napięciu 24 V z baterii akumulatorów, poprzez awaryjną tablicę rozdzielczą, która włącza się samoczynnie w przypadku zaniku napięcia w GTR.
[u]e. ratunkowe[/u]
- 11 sztuk czternastoosobowych aluminiowych pływaków ratunkowych typu Roś. A w okresie późniejszym także pneumatyczne tratwy ratunkowe typu PTR 10 produkcji Stomil, Grudziądz.
- 14 kół ratunkowych z rzutkami i pławkami świetlnymi.
- 204 pasów ratunkowych dużych i 21 pasów ratunkowych dziecinnych.
[u]f. pożarowe[/u]
- gaśnice ppoż.
- instalacja gaśniczo-wodna z dwoma hydrantami wyprowadzonymi na pokład i jeden w maszynowni.
- węże z prądownicami, łom i topór strażacki.
Opracował : WALDEMAR DANIELEWICZ Gdańsk 12.10.2008.
